HET ONTDEKKEN VAN PFAS

WAT ZIJN PFAS?

PFAS is een acroniem dat staat voor Per/Poli Fluoro Alkyl Substances: het is een familie van chemische verbindingen die door de mens worden geproduceerd en niet van nature in het milieu voorkomen, en die voornamelijk in de industrie worden gebruikt.

PFAS zijn organische moleculen die fluor bevatten; zij hebben een chemische structuur die hen zeer belangrijke eigenschappen geeft, en dat is de reden waarom zij worden gebruikt om uitstekende resultaten te verkrijgen in verschillende industriële sectoren, waaronder de automobielsector. De belangrijkste kenmerken zijn:

  • Water- en olieafstotend
  • Chemische weerstand
  • Slijt- en corrosiebestendigheid
  • Thermische weerstand
Video afspelen

WAAR WORDEN ZE GEBRUIKT?

Dankzij hun eigenschappen worden PFAS in verschillende industriële en consumentensectoren gebruikt om oppervlakken water- en olieafstotend en hitte- en slijtagebestendig te maken: zij zijn bijvoorbeeld te vinden in stoffen, leer, tapijten en doeken, papieren coatings voor levensmiddelen en anti-aanbak kookgerei. Het commercieel meest bekende materiaal dat PFAS bevat is Teflon(PTFE): dit wordt zowel gebruikt om pannen te bekleden als in waterafstotende en ademende stoffen zoals Gore-tex en voor de constructie van waterdichte elementen in de bouwsector.

 

PFAS worden ook gebruikt in de sector autoverzorging: er zijn wassen, poetsmiddelen en coatings op basis van PFAS op de markt die een goede slijtvastheid en bescherming van de carrosserie beloven door een antistatische beschermlaag te creëren die smog en vuil afstoot, waardoor de lak schoon en beschermd blijft.

Vanwege hun persistentie in het milieu en hun vermogen tot accumulatie in organismen richten sommige fabrikanten zich erop het gebruik van PFOA en PFOS te verminderen en deze te vervangen door PFAS met een kortere keten(6 of 4 koolstofatomen), die een geringere persistentie hebben, meetbaar in enkele dagen.

Het ambitieuze doel van de industrie voor de komende jaren is het gebruik van PFAS volledig uit te bannen en alternatieve stoffen te vinden om het milieu en de gezondheid beter te beschermen, ook al is deze taak niet eenvoudig, zowel wat de prestaties als de kosten betreft. De laatste bijwerking van de REACh-verordening verbiedt de productie en het op de markt brengen van PFOA in alle productiesectoren vóór 4 juli 2023. PFOS en de derivaten daarvan zijn bij Verordening (EG) nr. 850/2004 ingedeeld als persistente organische verontreinigende stoffen (POP's), en zijn derhalve reeds onderworpen aan een verbod of strenge beperkingen.

#Labocosmetica is een toonaangevend bedrijf in de bescherming van het milieu en de gezondheid, omdat het nooit PFAS heeft gebruikt in zijn producten en #Labocosmetica altijd zijn wetenschappelijke onderzoeksinspanningen heeft gericht op het gebruik van alternatieve moleculen die echter uitstekende prestaties leveren.

BLOOTSTELLINGSMETHODEN

PFAS-afval wordt verwijderd rond de productiefabriek en op plaatselijke stortplaatsen. PFAS zijn zeer vluchtige stoffen die dagenlang in de lucht kunnen blijven hangen en kunnen worden getransporteerd voordat zij op de grond vallen; hier verplaatsen zij zich gemakkelijk door ondergrondse terreinen waar zij lange afstanden kunnen afleggen en het grond- en oppervlaktewater, waaronder plaatselijke drinkwaterputten, kunnen verontreinigen: de verontreiniging wordt dus verspreid en blijft niet beperkt tot de productielocaties.

De belangrijkste bronnen van blootstelling aan PFAS zijn:

  • verwerking van PFAS en producten die deze stoffen bevatten
  • inname van besmet drinkwater of voedsel (zoals visproducten, fruit en vlees)
  • inademing van stof met sporen van deze stoffen afkomstig van de behandelde oppervlakken, zoals tapijten, kleding en schoenen; bovendien wordt bij het openen van de verpakkingen van producten op basis van PFAS een deel daarvan ingeademd vanwege de vluchtigheid ervan
  • de passage door de huid: de absorptie van PFAS, puur of opgelost in water, gebeurt ook via de huid, zodat contact met producten in de detailhandel een bron van verontreiniging met PFAS kan vormen.

Blootstelling aan PFAS is ook het gevolg van de degradatie van materialen; het meest opvallende voorbeeld is het verlies aan waterafstotendheid van stoffen of carrosserieën: de afname van de waterafstotendheid impliceert het verdwijnen van PFAS van oppervlakken en de verspreiding ervan in de lucht.

Aangezien zij niet biologisch afbreekbaar zijn, zijn PFAS het onderwerp geweest van vele milieustudies: PFOS heeft een halfwaardetijd in het milieu van 41 jaar, terwijl PFOA een halfwaardetijd in het milieu heeft van 8 jaar; dit betekent dat zij een groot potentieel hebben voor bioaccumulatie en biomagnificatie.

EFFECTEN OP DE GEZONDHEID

In het bloed van consumenten en werknemers komen hoge PFAS-concentraties voor omdat deze moleculen niet door het lichaam of door de zon worden vernietigd. Aangezien PFAS zich binden aan plasma-eiwitten en niet door het lichaam worden gemetaboliseerd, stapelen zij zich op in de lever en in mindere mate in de nieren; zij worden zeer langzaam geëlimineerd, omdat zij na filtering in de urine een proces van reabsorptie ondergaan waardoor zij opnieuw in de circulatie komen. De halfwaardetijd, dat is de tijd die nodig is om de bloedspiegel tot de helft terug te brengen, bedraagt gemiddeld 5,4 jaar voor PFOS en 3,8 jaar voor PFOA, met verschillen tussen mannen en vrouwen: bij mannen is de halfwaardetijd langer dan bij vrouwen.

Epidemologische studies hebben het verband aangetoond tussen PFOA en verschillende ziekten:

  • Hoge cholesterol, die een verhoogd risico op aderverkalking veroorzaakt
  • Colitis ulcerosa
  • Schildklierdisfunctie
  • Zwangerschapshypertensie
  • Disfunctie van het mannelijke voortplantingssysteem: met name PFOS en PFOA beïnvloeden de spermaparameters en de werking van geslachtshormonen, zoals testosteron.
  • Verhoogd urinezuur, een risicofactor voor jicht en nierstenen.

PFOS en in het bijzonder PFOA zijn door het IARC (Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek) en het US EPA (USA Environmental Protection Agency) beoordeeld op hun kankerverwekkend potentieel en in 2017 heeft het IARC PFOA geclassificeerd als "mogelijk geassocieerd" (groep 2B) met nier- en testiculaire tumoren.

Aangezien PFAS verantwoordelijk zijn voor veranderingen in het metabolisme en bepaalde risico's bepalen die kunnen leiden tot een toename van chronische ziekten, zou de blootstelling aan deze stoffen kunnen worden beschouwd als de vijfde risicofactor voor chronische niet-overdraagbare ziekten:

  • Rook
  • Gebruik van alcohol
  • Onjuiste voeding
  • Lichamelijke inactiviteit
  • Blootstelling aan PFAS

Voor meer details: